SÖGULEGAR KOSNINGAR Í PALESTÍNU

Kennarar í höfuðstöðvum verkalýðshreyfingarinnar í Nablus vinna að undirbúningi forsetakosninganna.

Forsetakosningarnar í Palestínu á sunnudag þykja sögulegar fyrir margra hluta sakir. Mikilvægasta ástæðan er sú að með kosningunum er verið að leggja einn af hornsteinum að lýðræðisuppbyggingunni í landinu. Þegar Yasser Arafat var kosinn forseti í kosningum árið 1996 var hann kjörinn með 87% atkvæða. Þá var lítil sem engin andstaða gegn honum. Menn greiddu honum atkvæði til að styðja mann sem orðinn var sameiningartákn frelsisbaráttunnar. Öðru máli gegnir nú. Starfandi forseti og forsætisráðaherra undir Arafat,  Mahmoud Abbas, nýtur þess vissulega að vera arftaki Arafats sem leiðtogi Frelsissamtaka Palestínumanna, PLO.
Hann nýtur þess í tvennum skilningi. Í fyrsta lagi heldur hann um stjórnartauma. Yfirvöld í Palestínu eru ekki saklaus af því að hygla sínum mönnum í stjórnsýslunni. Þá gerist það hér sem annars staðar, því miður, að fólk kýs yfir sig yfirvaldið, eða öllu heldur sýnir vilja sinn til þessa valds opinberlega í aðdraganda kosninga, bæði til að tryggja núverandi stöðu sína og koma sér í mjúkinn hjá líklegum sigurvegara. Hin ástæðan fyrir stuðningi við Abbas og öllu mikilvægari er sú, að Fatah-hreyfinigin, hinn pólitíski flokkur sem Arafat byggði á, er í reynd margslungin hreyfing sem menn segja ekki svo glatt skilið við. Hreyfingin er baráttuvettvangur sem byggir á áratuga hefð.

Í kosningamiðstöð hjá Abbas

Í Nablus heimsóttum við kosningamiðstöðina hjá Abbas. Þar sátum við félagarnir, Eiríkur Jónsson form. KÍ og Borþór Kjærnested skipuleggjandi ferðarinnar fyrir hönd félagsins Ísland Palesatína, fund með fulltrúum úr ýmsum geirum atvinnulífsins sem sátu í nefndum sem settar höfðu verið á fót til undirbúnings kosninganna. Það var sérstök lífsreynsla að heyra sögu þessara manna. Einn hafði verið í útlegð í 17 ár, annar setið í fangelsi í fjórtán ár en allir höfðu þessir einstaklingar setið í fangelsi í lengri eða skemmri tíma. Þetta þurfti í reynd ekki að koma á óvart þegar haft er í huga að síðan 1967 hafa 650 þúsund manns setið í ísraelsku fangelsi eða 40% karla í landinu. Núna eru 8 þúsund manns í fangelsi.
Nema hvað þarna sátu þeir baráttujaxlarnir sem margir hverjir höfðu staðið ásamt Arafat í eldlínunni í áratugi. Sú spurning gerðist áleitin hvers vegna þeir styddu Abbas.
Nú er sagt að Abbas og félagar standi á hægri kanti stjórnmálanna, séu íhaldsamir og eftirgefanlegir gagnvart Ísrael. Þetta segja andstæðingarnir og segja ekki geti mikið verið í mann spunnið sem Ísraelsmenn og Bandaríkjastjórn vilji fá kosinn. Annað er að Abbas styðst við auðmenn í Palestínu. Eitt grótekst dæmi sáum við um slíka kóna. Á einni hæðinni fyrir ofan Nablus hafði bandarísk/palestínskur auðkýfingur byggt höll sem kostað hafði hálfan annan milljarð að reisa – höll sem var í svo hróplegri andstöðu við allt líf  venjulegs fólks að ekkert annað en botnlaust dómgreindarleysi gat verið þess valdandi að maðurinn lét sér koma til hugar að reisa höllina. Auðkýfingurinn hafði hins vegar látið sér detta í hug að bjóða sig fram sem forseta. Þegar honum hafði verið bent á að slíkt myndi aldrei ganga, hætti hann við en ákvað hins vegar að styðja Abbas. Það gerir hann efalaust á allt öðrum forsendum en baráttujaxlarnir sem við hittum í kosningamiðstöðinni. Þeir eru ekki, höfðum við á tilfinningunni, að styðja Abbas, heldur að ljá gamalli hugsjón stuðning sinn. Þetta er þeirra aðferð að halda henni lifandi. Hér eftir erum við ekki að styðja einstakling, sögðu þeir, heldur flokk sem fram til þessa hefur sameinað okkur.

Í kosningamiðstöð hjá Barghouti

Þarna er komið að meginástæðu þess að kosningarnar hafa sögulega þýðingu. Í stað þess að Palestínumenn sameinist í einum meginflokki þá er nú komið að því að sameinast um kerfi, lýðræðiskerfi en ekki um flokk. Þetta segja til dæmis stuðningsmenn Mustafa Barghouti hins frambjóðandans sem líklegur þykir að fá einhvern stuðning sem heitið getur í kosningunum. Burghouti er vinstrisinnaðri en Abbas og mun gagnrýnni á stefnu Ísraela. Tekið skal fram að á þessari kosningaskrifstofu og reyndar einnig þeirri fyrri voru menn mjög umtalsgóðir um andstæðinga sína. Einn stuðningsmanna Barghoutis sagði t.d. að stuðninginn við Abbas mætti rekja djúpt inn í palestínska þjóðarsál. Í augum margra væri Abbas hófsemdarmaður sem væri líklegur til að tryggja frið. Það breytti því hins vegar ekki að Barghouti og félagar teldu hans leið ekki skynsamlega.
Nýlega höfðum við sveitarstjórnarkosningar, sögðu þeir. Þar var tekist á um málefni og ef okkur tekst nú að styrkja kerfi sem byggir á fleiri en einum flokki þá er vel, var okkur tjáð í kosningaskrifstofu Barghouti.

Yfirlýsingar og kosningar

Það er greinilegt að stuðningsmenn Abbasar hafa áhyggjur af auknu gengi Barghoutis. Í dag var hann á kosningafundi á Gaza svæðinu. Þar hafði ísraelski herinn í gær skotið 9 manns til bana. Bændafólk sem var að störfum, óvopnað; fólk sem tilheyrði engum stjórnmálaflokki og aldrei verið orðað við ofbeldi af neinu tagi. Fjórir hinna drepnu voru úr sömu fjölskyldu. Abbas sagði að fólkið hefðu Zíonistaóvinir okkar drepið. Ísraelsstjórn gagnrýndi Abbas harðlega fyrir þetta orðalag. Það þarf ekki djúpan fréttaskýranda til að sjá, var okkur sagt, að þetta er tal sem ber keim af kosningabaráttunni. Einn viðmælandi okkar úr verkalýðshreyfingunni staðfesti síðan þessa fréttaskýringu en bætti við: Hvað átti Abbas annað að segja, að vinir okkar úr ísraleska hernum hefðu drepið fólkið!?

Í dag höfum við heimsótt fjölda aðila í Ramallah sem liggur að Jerúsalem, borgina þar sem stjórnsetur Palestínumanna er. Hefur þetta verið afar fróðlegt og verður rakið í seinni pistlum hér á síðunni. Í huganum eru sífellt myndir af þeim hörmungum sem Palestínumenn hafa þurft að þola. Á myndinni hér að ofan eru rústir húss sem sprengt var í Nablus fyrir tæpu ári.  Hér að neðan má sjá minnsvarða um fjölskylduna sem var innandyra þegar árásin var gerð. Hún var myrt með köldu blóði: Átta manns, foreldrar og börn þeirra, afi og afasystir. Þetta kom upp í hugann þegar sagt var frá morðunum á Gaza svæðinu í gær sem getið er hér að framan, saklaust fólk drepið fyrir það eitt að vera Palestínumenn.