Hvers vegna sjómenn ættu að styðja VG
Sjómannablaðið Víkingur var að koma út og birtust þar eftirfarandi spurningar blaðsins og svör ÖJ.
1. Af hverju ættu sjómenn að kjósa þinn flokk frekar en annan?
Allar stéttir hljóta að horfa á stefnu stjórnmálaflokkanna heildstætt og máta hana við lífsviðhorf sín almennt. Við mótun stefnu flokksins var sérstaklega horft til hagsmuna sjómanna en þeir eru nátengdir hagsmunum einstakra byggðarlaga og hagsmunum atvinnulífsins í heild sinni. Við teljum að kvótakerfið eins og við þekkjum það hafi verið skaðvaldur i íslensku atvinnulífi og gengið þvert á þá byggðastefnu sem við höfum viljað stuðla að í landinu. Tilvera heilla byggðarlaga hefur verið háð duttlungum kvótahafa og þegar þeir hafa framselt kvótann úr byggðarlaginu hefur stoðunum verið kippt undan öllu atvinnulífi viðkomandi staða. Kvótakerfið hefur haft ýmsar aðrar slæmar afleiðingar og stríðir gegn hagsmunum sjómanna.
Vinstrihreyfingin - grænt framboð hefur lagt fram skýra stefnu um afnám kvótakerfisins og jafnframt tillögur um nýtt fyrirkomulag um stjórn fiskveiða. Stefna flokksins byggir á fyrningu veiðiheimilda á tuttugu árum. Veiðiheimildirnar verði fyrndar út úr kvótakerfinu og þeim endurráðstafað þannig að þriðjundur þeirra verði byggðatengdur, þriðjungur boðinn til leigu og þriðjungur boðinn núverandi handhöfum til afnota með leigusamningum. Núverandi kerfi hefur leitt til þess að jafnt og þétt hafa aflaheimildir safnast á stöðugt færri hendur. Stefna VG byggir á því, að hægt sé að skila nýtingarréttinum til þeirra byggða sem hafa verið sviptar grundvelli atvinnulífs síns vegna kvótasölu. Stefna VG gefur aukna möguleika fyrir sjómenn að koma inn í greinina, þar sem framsal veiðiheimilda verður ekki leyfilegt.
Fiskveiðistefna VG stuðlar einnig að bættri umgengni um auðlindir hafsins, sem til lengri tíma styrkir grundvöll fiskveiða með markvissri uppbyggingu fiskistofnanna. Þess vegna höfum við lagt til breytingar á reglum um meðafla og löndun á smáfiski til að stemma stigu við brottkasti. Einnig teljum við mikilvægt að taka upp nýtingarstuðla sem hvetja til notkunar vistvænna veiðarfæra. Þannig leggur Vinstrihreyfingin – grænt framboð til að fyrir 1 tonn sem tekið er á handfæri dragist aðeins 0,8 t frá aflaheimildum, fyrir hvert tonn á línu dragist 0,85 t frá og fyrir hvert tonn sem tekið er í önnur kyrrstæð veiðarfæri reiknist 0,95 t af veiðiheimildunum nýtt. Afli sem tekinn er í dregin veiðarfæri dragist hins vegar að fullu frá aflamarki viðkomandi skips.
2. Styður flokkurinn áframhaldi framsal á óveiddum fiski?
Stefna Vinstrihreyfingarinnar - græns framboðs gerir ráð fyrir því að framsal á óveiddum fiski sé ekki heimilað. Ónýttum aflaheimildum verði skilað inn, og þær verði til ráðstöfunar fyrir aðra. Þingflokkur VG hefur flutt frumvarp um þetta á Alþingi. VG vill gæta hófs í álögum á sjávarútveginn. Þegar því hins vegar er haldið fram að útgerðin þoli ekki neins konar álögur þá vill það gleymast að hluti útgerðarfyrirtækja, einkum hin smáu, búa þegar við mikla gjaldtöku. Hér er vísað í gjald fyrir leigu eða kaup á kvóta. Það eru ekki raunverulegir eigendur auðlindarinnar, það er að segja sjálf þjóðin, sem nýtur góðs af sölu eða leigu á veiðiheimildum heldur tímabundnir handhafar réttindanna. Þessir aðilar háfa inn gróðann sem þeir iðulega flytja út úr greininni og færa jafnvel út fyrir landsteinana. Þessir aðilar eru í reynd að ráðstafa eignum sem ekki eru þeirra þótt þeir hafi af þeim ómældan hagnað.
3. Er eðlilegt að sami aðili sé seljandi og kaupandi að fiski sem kemur að landi?
Vinstrihreyfingin - grænt framboð leggur áherslu á að skilið verði á milli veiða og vinnslu, þannig að verð afurðarinnar verði í samræmi við stöðuna á markaði. Nú þegar veiðar og vinnsla hafa safnast á æ færri hendur, þá er nauðsynlegt að verðmyndun á fiskinum sé gagnsæ og er það því afar mikilvægt fyrir hagsmuni sjómanna, að skilið verið á milli veiða og vinnslu.
4. Er ekki nauðsynlegt að gripið verði til aðgerða, líkt og gert hefur verið á Norðurlöndum, til að flagga íslenska kaupskipaflotunum heim?
Vinstrihreyfingin - grænt framboð telur afar mikilvægt að kaupskipafloti landsins sé á hendi Íslendinga og mannaður íslenskum farmönnum og að þar gildi íslenskir kjarasamningar. Flokkurinn er tilbúinn að leita allra leiða til þess að stuðla að því að flotanum veriði flaggað heim eins og það er orðað. Bæði þarf að beita skipafélögin þrýstingi og fortölum og hafa þingmenn flokksins tekið undir kröfur sjómannasamtakanna hvað þetta snertir.
Einnig þarf að huga að því af raunsæi hvað þurfi að gera til þess að skipafélögin sjái sér hag í því að sigla kaupskipaflotanum undir íslensku flaggi. Að sjálfsögðu eiga þau að sjá sóma sinn í því skjóta sér ekki undan siðfereðilegum skyldum sínum við íslenska sjómenn hvað þetta snertir. Það hefur verið dapurlegt að fylgjast með tilraunum íslenskra skipafélaga til að sniðganga íslenska kjarasamninga en þeim mun aðdáunarverðari hefur verið þrotlaus barátta sjómanna til að standa vörð um eigin kjör og réttindi og svara kalli Alþjóðaflutningaverkamannasambandsins og annarra fjölþjóðlegra verkalýðssamtaka sem haldið hafa á lofti baráttufána sjómannna um heim allan.
Nýlegt frumvarp ríkisstjórnarinnar um útflöggun var samið í anda atvinnurekenda og gengur þvert á kröfur sjómanna. Vinstrihreyfingin - grænt framboð reynir ekki að gera öllum til geðs í þessari deilu heldur tekur afdráttarlausa afstöðu með íslenskum sjómönnum og samtökum þeirra og heitir því að vinna að lagasetningu sem yrði til þess fallin að treysta réttindi sjómanna í sessi.