Eru allir jafn sekir?
Þegar við látum hugann reika aftur í tímann veltum við því held ég
flest oft fyrir okkur hvers vegna ekki urðu fleiri til að rísa upp
og andæfa mestu og alvarlegustu glæpaverkum mannkynsins. Þá verða
efst í huga útrýmingarbúðir nasista þar sem murkað var lífið úr
milljónum gyðinga af vísindalegri yfirvegun og nákvæmni. Illvirkinn
var þýska ríkið og morðin voru viðbjóðslegri fyrir þá sök að þau
voru unnin af verkfræðingum og vísindamönnum á hvítum sloppum;
mönnum sem fóru heim tíl sín á kvöldin, kysstu börnin sín og
hlustuðu á skemmtiþátt í útvarpinu. Þarna liggur munurinn á milli
tilfinningaverunnar, sem hefur misst barnið sitt eða bróður í
sprengjuárás, múruð inni í gettói og leitar hefnda, jafnvel
reiðubúin að láta nota sig til illvirkja eins og stúlkan sem tók
líf sitt og annarra í sjáfsmorðsárásinni í Haifa fyrir fáeinum
dögum; þarna liggur munurinn á milli manneskjunnar sem buguð af
sorg og vitstola af örvæntingu sér aðeins svartnættið framundan og
hins vegar ríkisins sem hefur verið fengið það hlutverk að veita
tilfinningum okkar og bræði inn í yfirvegaðan farveg. Í mörg þúsund
ár hefur mannkynið verið að basla við að hafa hemil á hefnigirninni
með boðun trúar- og heimspekikenninga og á síðari öldum hefur okkur
tekist að ná það langt að smíða réttarríki og hinar Sameinuðu
þjóðir, sem eiga að halda uppi merki réttarríkisins á
heimsvísu.
Múrinn Og hafa menn
skoðað myndir af Aðskilnaðar-múrnum, dæmigerðan fyrir
apartheid-stefnu Ísraela? Berlínarmúrinn bliknar. Múr Sharons er
tvöfalt hærri eða allt að átta metra hár. Á stöðum sem taldir
eru "viðkvæmir" er
múrinn sérstaklega styrktur. Sitt hvoru megin eru fimm metra djúpir
skurðir og síðan gaddavír. Í gaddavírinn er leitt rafmagn.
Rafeindanjósnabúnaður er á múrnum á þessum stöðum og örfínt sandlag
til hliðar svo nema megi fótspor.
Á vinnustað mínum við Austurvöllinn í Reykjavík heyrði ég til manns
sem lagði að jöfnu gjörðir stúlkunnar sem áður er vitnað til og
svipti sig lífi og tók líf annarra í Haifa - hann lagði hennar
gjörðir að jöfnu við árásir ísraelska hersins, íraelska ríkisins á
búðir flóttamanna í Sýrlandi. Þetta var ekki bara einhver maður.
Þetta var utanríkisráðherra Íslands. Halldór Ásgrímsson sagði að
stúlkan hefði ekki verið ein á báti heldur á bandi hryðjuverkamanna
og með nokkrum þjósti spurði hann undirritaðan hvort verið gæti að
ég væri að réttlæta þetta hryðjuverk Í reynd var ráðherrann með
málflutningi sínum að taka undir með þeim Sharon og Bush: Enginn
friður getur orðið fyrr en stjórn Palestínumanna hefur haft hemil á
öllum hópum sem berjast gegn hernámi Ísraelsmanna.
Nú er það svo að Ísraelsríki hefur þverbrotið ályktanir Sameinuðu
þjóðanna, alþjóðalög og mannréttindasáttmála í málefnum
Palestínumanna, ekki síst flóttamanna í meira en hálfa öld. Hernámið stríðir gegn
samþykktum Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna og hefur gert 36 ár.
Þessi brot virðast skipta þessa aðila minna máli en brot Saddams
Husseins gegn samþykktum sama ráðs. Sharon, forsætisráðherra
Ísraels og Bush Bandaríkjaforseti segja að öryggissveitir Arafats
verði að ráða niðurlögum Hamas-samtakanna og annarra
andspyrnuhreyfinga gegn hernáminu. Undir þetta tekur talsmaður
ríkisstjórnar Íslands í utanríkismálum.
En trúa þessir menn því að réttkjörin stjórnvöld Palestínu hafi
burði til þess arna? Ísraelsmenn og vitorðsmenn þeirra vita sem er
að samstundis myndi blossa upp borgarastyrjöld þar sem þau fengju
ekkert við ráðið. Hafa menn skoðað myndir af nánast hverri einustu
lögreglustöð öryggissveita heimastjórnarinnar á Vesturbakkanum? Þær
eru allar sundurskotnar, rústir einar. Hafa menn skoðað nýbyggð
íbúðahverfi Palestínumanna á hernumdu svæðunum sem byggð hafa verið
fyrir gjafafé frá Vesturlöndum? Ágætar myndir er að finna á vefsíðu
Félagsins Ísland Palestína: www.palestina.is. Þar má sjá að öll
nýju íbúðarhverfin eru meira og minna sundurskotin eftir árásir
ísraelska hersins.
Ekki er múrinn alls staðar styrktur á þennan hátt en nánast alls
staðar skerðir hann land Palestínumanna. Hann sníður af
gróðursælustu lönd þeirra og bestu vatnsbólin. Þeir
sem eru innan múrs eru fangar - í eigin heimkynnum. Og þó, því ekki
fá þeir notið eigin heimkynna . Viðar Þorsteinsson var með
áhrifaríka lýsingu í
morgunútvarpi RÚV fyrir fáeinum dögum. Hann var við hlið á múrnum.
Hann var þar ásamt öðrum Íslendingi, Sigrid Valtingojer, í hópi
sjálfboðaliða sem komnir voru til að veita bændum vernd með nærveru
sinni og aðstoða við ólífutínsluna. Bændurnir höfðu brotið upp
hliðið til að komast inn á landið sitt, þar sem ólífutrén og
aldingarðar þeirra eru, lífsbjörgin. Ísraelsmenn segja að þetta sé
ekki þeirra land. Og ef dæma skal af málflutningi ríkisstjórnar
Íslands virðast áhöld um að þetta sé þeirra land. Alla vega er
enginn merkjanlegur áhugi að ræða málið af alvöru fyrr en
Palestínumenn taki "betur á öryggismálum heima fyrir og taki betur
á öfgamönnum" í eigin röðum. Vissulega fylgir það líka með í
málflutningi utanríkisráðherrans, Halldórs Ásgrímssonar, að nauðsyn
beri til að Ísraelsmenn "vinni betur í samræmi við þær áætlanir sem
hafa verið gerðar." Á þessum forsendum er málið rætt í Stjórnarráði
Íslands.
Er ekki kominn tími til að ríkisstjórnin endurskoði afstöðu sína og
áherslur í þessu máli, skoði það í sögulegu samhengi og freisti
þess að vera ögn betur sjálfri sér samkvæm þegar samþykktir
Sameinuðu þjóðanna eru annars vegar?