FARNIR AÐ LÍKJAST SJÁLFUM SÉR
Birtist í DV 30.08.13.
Nú líður að því að
hagræðingarnefndin margrómaða skili tillögum sínum um sparnað og
niðurskurð hjá hinu opinbera. Um svipað leyti lítur
fjárlagafrumvarpið dagsins ljós. Fáar vísbendingar eru um hvað í
vændum er hvað varðar framlag til samfélagsþjónustunnar. Báðir
stjórnarflokkarnir hafa þó lofað því að styrkja innviði
samfélagsins og nægir í því sambandi að vísa til þverpólitískrar
vinnu um málefni löggæslunnar sem kynnt var í apríl en
niðurstaðan úr þeirri vinnu var sú að auka yrði framlag til
löggæslunnar um rúma þrjá milljarða á ári. Öll þekkjum við loforðin
um að styrkja heilbrigðisþjónustuna og menntakerfið að ekki sé
minnst á loforð og heitstrengingar um niðurfærslu lána, nú síðast
ítrekað af forsætisráðherra í byrjun vikunnar. Hvernig á að
fjármagna þær aðgerðir er enn hulin ráðgáta.
Frá samfélagi til eignafólks
Nú bregður svo við að nánast allar ákvarðanir ríkisstjórnarinnar
í skattamálum ganga út á að draga úr fjárhagsgetu ríkissjóðs og þar
með að standa við hin sveru loforð. Þannig ákvað
stjórnarmeirihlutinn að afsala ríkissjóði auðlindatekjum frá
útgerðinni uppá tíu milljarða á yfirstandandi ári og því næsta. Það
var að sögn gert vegna þess að útgerðarfyrirtækin væru skuldsett og
aðþrengd. Eflaust er vafasamt að alhæfa um stöðu
sjávarútvegsfyrirtækja og þá einnig af hvaða rót skuldsetning
þeirra er. Ein rót efnahagshrunsins á sínum tíma var án efa sú að
"verðmæti" af óveiddum afla framtíðarinnar voru færð upp úr sjónum
og fjárfest í fjármálafyrirtækjum sem síðan fóru í þrot. Kvótaveðin
voru þannig glötuð og orðin að innistæðulausri skuld.
Útgerðarfyrirtækin hafa síðan hamrað á því að þetta verði að hafa í
huga þegar gjaldtaka fyrir aðgang að sjávarauðlindinni er ákveðin.
Við hljótum hins vegar að líta svo á að mótun framtíðarstefnu í
auðlindamálum verði byggð á heildarhagsmunum og almennri
greiðslugetu sjávarútvegsins.
Síðan kom það jú í ljós eftir allan harmagrátinn innan þings og
utan að ekki eru fyrirtækin eins illa sett og margir vildu vera
láta. Þannig greiddi útgerðarfyrirtæki í Vestmannaeyjum eigendum
sínum nýlega arð upp á eitt þúsund og eitt hundrað milljónir króna
og frá Samherja berast fréttar af meiri gróða en nokkru sinni!
Þessir peningar, sem eru til komnir vegna sameiginlegrar eignar
þjóðarinnar, hefðu betur ratað niður í tómann ríkisvasann.
Fleiri dæmi mætti nefna um gjafmildi ríkisstjórnarinnar í garð
hinna aflögufæru á meðal vor. Þannig var eitt af fyrstu verkum
hennar að afsala ríkissjóði hálfum öðrum milljarði með því að falla
frá sköttum af ferðaþjónustu, sem er jú sú atvinnugrein sem best
blómstar um þessar mundir.
Lítilmagnar ríkisstjórnarinnar
Síðan kom auðlindaskattsútspilið. Fjármálaráðherra lýsti
því yfir að ekki yrði framhald á því að skattleggja þá sem sitja á
miklum eignum með auðlegðarskatt. Málavextiri eru þessir:
Fyrrverandi ríkisstjórn setti á svokallaðan auðlegðarskatt sem er
þannig skilgreindur að einhleypingar sem eiga hreina eign umfram 75
milljónir króna borga 1,5% í ríkissjóð og 2% af hreinni eign
umfram 150 milljónir króna. Hjá hjónum er eignamarkið 100 milljónir
og skal þá greitt 1,5% upp að 200 milljónum en 2% eftir það.
Þetta skilaði ríkissjóði rúmum 6 milljörðum árið 2012. Munar um
minna.
Forsíða DV síðastliðinn mánudag sagði sína sögu um þennan
auðlegðarskatt. Á myndrænan hátt sáum við fyrir hverja þessi
ríkisstjórn starfar. Birtar voru myndir af nokkrum greiðendum
skattsins, stóreignafólki, skjólstæðingum þessarar
ríkisstjórnar.
Sér til málsbóta sagði ríkisstjórnin að auðlegðarskatturinn hefði
verið tímabundin ráðstöfun en auk þess væri hann ósanngjarn,
eignamarkið væri of lágt. Fjármálaráðherrann bætti við að álitamál
væri hvort skatturinn stæðist eignarréttarákvæði
stjórnarskrárinnar! Öllu var tjaldað til svo verja mætti hina
skattpíndu lítilmagna.
Þessu er til að svara að ef eignamörk skattsins eru of lág þá má að
sjálfsögðu endurskoða þau. Sjálfum finnst mér ekki rétt að gera
greinarmun á einstaklingum og hjónum og fyrir mitt leyti vil
ég ekki þvinga einstakling út úr íbúðarhúsnæði eftir fráfall
maka. Skatturinn má ekki verða þessa valdandi. En gleymum því ekki
að hann kemur aðeins á hreina eign umfram framangreind mörk.
Einsklingur sem á 85 milljón króna hreina eign greiðir þannig
aðeins 1,5% af 10 milljónum, ekki allri upphæðinni. Það gerir
150 þúsund krónur.
Vissulega var skatturinn tímabundinn en ég er ekki í nokkrum vafa
um að fyrrverandi ríkisstjórn hefði framlengt hann. Á það má benda
að niðurskurður á útgjöldum hins opinbera var einnig
tímabundin ráðstöfun. Og til endurmats eins og flest annað.
Nú þarf að spyrna við fótum
Að sjálfsögðu er eðlilegt að ný ríkisstjórn vilji
endurmeta sitthvað í tekjuöflun og útgjöldum ríkisins. Hins vegar
er hrikaleg vísbending um áherslur þessarar ríkisstjórnar að nánast
allar aðgerðir hennar eru í þágu stóreignafólks og á kostnað
lágtekju- og millitekjuhópa. Þetta minnir orðið óþægilega á
samstarf Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks á árunum 1995 til
2007. Skattkerfisbreytingar sem gerðar voru á því tímabili voru
undir nákvæmlega sömu formerkjum og nú.
Þessir tveir stjórnmálaflokkar, sem öðrum fremur voru ábyrgir fyrir
hruninu og þeirri misskiptingu í þjóðfélaginu sem einkenndi árin
upp úr aldamótum, eru því miður farnir að taka á sig sína
gamalkunnu mynd. Nú þarf fólk að búa sig undir að setja niður
hælana og spyrna við fótum.
http://www.dv.is/blogg/ogmundur-jonasson/2013/8/30/farnir-ad-likjast-sjalfum-ser/