BEÐIÐ EFTIR NÝJUM INNANRÍKISRÁÐHERRA?
Birtist í Sunnudagasblaði Morgunblaðisins 21.04.13.
Ég fékk það ónotalega á tifinninguna þegar kröfum kínversks auðmanns, sem vildi festa kaup á víðfeðmu landi á Grímsstöðum á Fjöllum, var endanlega vísað frá undir lok síðasta árs, að hann ætlaði að bíða átekta. Enda kom það á daginn að hann sagði að málið yrði tekið upp að nýju með vorinu. Hann þurfti ekki að botna hugsun sína með því að minna á að þá hefðu kosningar farið fram á Íslandi og óskandi að ný stjórn væri tekin við, alla vega nýr innanríkisráðherra.
Til voru þeir sem mislíkaði stórlega þegar ég sem innanríkisráðherra neitaði að verða við óskum hans um að fá undanþágu frá lögum um erlenda fjárfestingu og heimila kaup á Grímsstöðum á Fjöllum. Í kjölfarið var þá reynt að finna göt í löggjöfinni til að smjúga inn um. Allt kom hins vegar fyrir ekki og var málaleitan kínversku fjárfestingasamsteypunnar hafnað.
En nú bregður nýrra við. Fréttir herma að sömu aðilar ásamt íslenskum samverkamönnum séu aftur að fara á kreik. Það er ekkert undarlegt. Kosningar eftir viku og skoðanakannanir spá innanríkisráðherranum falli í hans kjördæmi.
En vill almenningur selja stórt landsvæði á borð við Grímsstaði á Fjöllum út fyrir landsteinana? Ég tel svo ekki vera. Ég held að þjóðin almennt vilji að eignarhald á landi haldist innan landsteina Íslands. Ég held líka að ríkur vilji sé til þess í landinu að halda eignarhaldi þjóðarinnar allrar yfir auðlindunum, sjávarauðlindinni, jarðvarmanum, fallvötnunum og vatninu.
Það er ekki síst fyrir þær sakir að eignarhald á grunnvatni er - illu heilli - tengt einkaeignarrétti að það skiptir miklu máli hver á landið. Það skiptir máli innan hvaða samfélags sá réttur hvílir. Okkar samfélagi en ekki austur í Kína, í Bandaríkjunum eða Evrópusambandinu.
Er þetta þjóðernistal? Þetta tal snýr að samfélagshagsmunum og einnig að nálægð eignarhaldsins. Hvað fyrra atriðið snertir þá er mergurinn málsins vitanlega sá hvort eignarhaldið verði háð duttlungum markaðs- og samkeppnishagsmuna annars vegar eða háð hagsmunum samfélagsins hins vegar. En það er líka munur á því hvort þú eignast land sem er hluti af tilveru þinni eða fjárfesting á fjarlægri slóð, hvort landið sé þeirra sem á því dvelja eða í eigu fjárfesta úti í heimi.
Ég hef stundum vísað til þess að á máli Grænlendinga ber land þeirra heitið Kalaallit Numat, sem þýðir land þeirrar þjóðar sem landið byggir. Mennirnir með seðlabúntin og stórveldin sem hugsa samkvæmt langtímaáformum, renna nú hýru auga til þessa auðæfaríka lands. Ég á Grænlendingum þá ósk til handa að þeir gleymi aldrei hvað land þeirra heitir og þar með að landið og auðæfin eru fyrir samfélagið og eiga að þjóna því en ekki peningavaldinu og stórveldahagsmunum, hvort sem er í Peking, Moskvu, Brussel eða Washington.
Að sama skapi þurfum við að vera vakin og sofin yfir því að gæta að hagsmunum lands og þjóðar. Það er nefnilega auðvelt í landi sem byggt er fámennri þjóð að missa tökin ef peningaauður fær að ráða för. Boðinn var milljarður í þrjú hundruð ferkílómetra á Grímsstöðum á Fjöllum. Og margir vildu selt hafa. Hvað hefðu þeir hinir sömu þurft að fá fyrir Mývatnssveitina? Eða Ísland allt?
Núbóa þessa heims er víða að finna.
Það þarf að gæta Íslands.