Baldur Andrésson skrifar: RÍKISÁBYRGÐ OG SKRUM
Samræðulækurinn er bakkafullur á Íslandi um þessar mundir. Þá
festast margir í útúrdúrum, kjarni máls týnist í grugginu öllu.
Hugmyndaringlureið er eimitt akkur valdsins, sem leitt hefur Ísland
á vonarvöl. Það safnar vopnum sínum á ný andspænis ringlaðri þjóð.
Andsvar fólksins verður að felast í að styrkja heilbrigða
dómgreind, styðja við réttlæti og samhjálp, efla á ný eigið
sjálfstraust.
Páfar frjálshyggjunar hafa lengi boðað þá trú að ríkið, sem
samnefnari samfélagsins, eigi engan beinan aðildarrétt að stýringu
efnahagsmála þegar vel gengur, né heldur eigi samfélagið að
bregðast við þótt allt fari í vask og neyðarástand ríki meðal
almennings. Lógikin í þessum galskap byggist á grimmilegri sýn
á hlutskipti þess mannfjölda, sem samfélgið byggir. Velferð fólks
er sett undr fasískan mælikvarða og er fórnarkostnaður þess
frelsis, sem ,,markaðsöflin" krefjast. Þetta
pólitíska skrum er and styggðin, sem markið
setur á kjör Íslendinga nú.
Frjálshyggjuöflin ruddu á brott samfélagseftirliti með
efnahagsmálum en sóttu á sama tíma stíft í ríkisstuðning við
brambolt sitt. Löggjöf og skattlagningu var snúið til þjónustu við
peningabraskara uns ráðrúm þeirra varð óheft og stórkostlegt.
Aðgengi braskara að almannaeignum og - sjóðum var opnað, almenningi
var búinn skuldaklafi í þeirra þágu.
,,Ábyrgðarlaust" efnahagskerfi þjóðríkis er auðvitað fjarstæðukennd
þverstæða, sem við blasir Íslendingum. Íslensku auðfélögin nærðust
auðvitað á þeim samfélagsverðmætum sem þau soguðu til sín og bættu
um betur með óhóflegri lántöku erlendis frá. Á örfáum árum
komust þau á glæpabrautir hérlendis og í nágrannalöndunum. Að baki
þeirra stóð íslenskt ríkisvald í hers höndum frjálshyggjunnar, sem
öflugur bakhjarl og stuðningsaðili, þátttakandi í
svikamyllunni.
Á bólutíma síðustu ára eru vissulega mýmörg dæmi um virkan stuðning
ríkisins við einkagróðaöflin og virka ríkisábyrgð á rekstri þeirra.
Virkur ríkisstuðningurinn og virk ríkisábyrgðin við
einkafjármálafyrirtækin stóð fram að algeru hruni þeirra og nú
liggur þessi ríkisábyrgð eins og mara á gjaldþrota þjóðríki okkar.
Engu þjóðríki er unnt að lýsa yfir ábyrgðar leysi gagnvart
eigin efnahagskerfi og þar með gagnvart þegnunum. Það er
einfaldur kjarni máls. Þjóðríkinu ber stýrivald í þágu
almannahagsmuna, því ábyrgðin er og verður þess !
IceSave glæpamálið hefur auðvitað leitt fram vangaveltur um
mögulega þjóðarábyrgð á þjófnaðarmáli íslensks einkafyrirtækis
erlendis. Skuldahlekkir berast að, mest fyrir þá sök að íslensk
stjórnvöld hvöttu til afbrotanna á sínum tíma og vörðu þau til
hinsta dags ! Hlekkirnir eiga rætur í pólitískri kröfu frekar er
lagalegri. Að baki kröfunni liggur hótun handrukkara um
viðskiptahindarnir og einangrun og slík hótun er ekki léttvæg.
Bikarinn er og verður beiskur.
Gjaldþrot Seðlabanka Íslands haustið 2008 átti sér rætur
í ábyrgðarlausum styrktarlánum bankans til gæfrafyrirtækja.
Haustið 2007 hökti svikamylla íslensku bankanna alvarlega og í
ársbyrjun 2008 blasti feigðin við. Eignastaðan var öll neikvæð,
lausafé hverfandi, lánstraust erlendis horfið. Innlánasvindl
erlendis var þeim hland í skó um sinn og miklu skipti þá útmokstur
Seðlabankans á milljarðahundruðum styrktarlána til einkabankanna,
án veða, án skilyrða. Lánastyrkir SÍ voru langt umfram fjárráð
bankans sem virðist hafa fengið opna yfirdráttarheimild hjá
ríkissjóði til verkanna. Því meiri rausn sýndi SÍ einkabönkunum sem
ljósari varð óreiða þeirra og fjárglæfrar, þegar fyrirsjánlegt
fallið nálgaðist. Seðlabankinn var rændur í þágu ræningjaklúbba sem
féllu þegar sú auðsuppsprettan var þurrausin.
Seðlabankatjónið 2008 bitnar beint á ríkissjóði og er á stærð við
Icesavetjónið ef að líkum lætur. Fyrrnefnda tjónið nýtur þó hvergi
sannmælis né umræðu á Íslandi á borð við það síðarnefnda.
Seðlabankatjónið er leynimálefni. Þar týndist almannafé sem í
senn magnaði ábyrgðarleysi og óstjórn einkabankanna, jók þannig
umfang efnahagshrunsins og er nú gríðarskuldaböggull á íslensku
samfélagi. Alþingi hefur enn ekki nennt að kryfja málið !
Ríkisábyrgð á óreiðuskuldum einkabraskara er
umræðuvert málefni eins og Icesave málið sannar.
Seðlabankastyrkirnir 2008 voru alltaf hugsaðir sem
óendurkræft framlag almennings til glæfrastarfsemi og undan því
tjóninu hleypur enginn ! Þar var ríkisábyrgð sýnd í verki.
Erlendar skuldakröfur á hendur íslenska ríkinu og efnhagaskerfinu
hrúgast upp. Undanbragð aflanna sem sköpuðu skuldahlekkina er
það lýðskrum að engri skuld fylgi ábyrgð . Veruleikinn útilokar
þann kost nema ef Íslendingar kjósi einangrun í skuldafangelsi
heimsins.Hérlendis er tilveru rótgróinna fyrirtækja ógnað,
þau eru innanétin, skuldahrúgunum framvísað á
almannaherðar. Peningakerfið er í upplausn, lífskjör á
niðurleið, heimili í skuldaþröng. Félagsöryggi fólks er ógnað.
Hræfuglar girnast náttúrauðlindir og samfélagsverðmæti sem óseld
eru enn.
Að baki öllu tjóni almennings liggur græðgiskerfi frjáls
hyggjunar. Pólitísk framvarðasveit hennar tórir þó sæmilega og
efnir til ringlureiðar í hugum fólks. Þegar rústabjörgun er
reynd kveða skaðvaldarnir rímur með því lýðskrumi að enga
ábyrgð beri að axla. Tjónið, sköpunarverk þeirra, er þó farg sem er
að kæfa lífsanda samfélagsins. Handrukkarar heimsins standa
sameinaðir með skuldakröfur sínar. Skaðvaldarnir kannast ekkert við
eigin gjörðir, hallmæla tilraunum til tjónavarna, hindra þær
eftir mætti. Trúarskáld frjálshyggjunar yrkja áfram í skjóli
ringlureiðar. Þau halda púðrinu þurru , geyma eldspítur í
vasa, tilbúin til nýrra skemmdarverka. Eftir ártuga
heilaþvottarstörf þykjast þau enn eiga innangegnt í hugmyndaheim
landsmanna.
Efnahagskerfi hvers samfélags er undirstaða þess. Íslenska
þjóðríkið er umgjörð samfélagsins og axlar lokaábyrgðina, jafnvel
þótt frjálshyggjuvilla hafi húsum riðið. Af þessari ástæðu
eru undirstöður efnahagsins aldrei einkamálefni. Þær eru
samfélagsmál sem verða að lúta samfélagsstjórnun.
Íslendingar hafa nú reynt stjórnlaust form kapítalisma um árabil
sem leiddi af sér ábyrgðarlaust glæpakerfi peningaafla og
efnahagshrun. Tjónið skekur nú undirstöður samfélagsins. Við því
verður samfélagið að bregðast. Sársauki verður varla umflúinn
en þjáningu almennings má vonandi lina. Nú mun ekki síst reyna á
félagslega samkennd.
Íslendingar eru á krossgötum. Leiðsögn Æru-Tobba stóð
undanfarin ár og óvegirnir hafa leitt til bölvunar. Nú skal nýr
slóði valinn af skynsemi og framsýni af fólkinu sem landið
byggir, sem landið virðir, fólki sem býr yfir gnótt dugnaðar
og heiðarleika. Fólki, sem skerpa mun framtíðarsýnina og
forðast mun því leiðsögn brennuvarga.
Baldur Andrésson