UM FRÉTTAMENNSKU – DÆMI AF ORKUVEITU OG FORSETA ÍSLANDS

Í fréttum í morgunútvarpi fór Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, borgarfulltrúi, mikinn og sagði það ósannindi sem haldið hefði verið fram, að til stæði af hálfu Sjálfstæðisflokksins að selja Orkuveituna. Þetta þótti fréttastofu RÚV tilefni til að kynna fréttina á þá leið, að Sjálfstæðisflokkurinn vildi ekki einkavæða Orkuveituna. Þetta er ónákvæm nálgun. Skrefin í einkavæðingunni eru nánast alltaf eins: Fyrst er stofnun gerð að hlutafélagi. Síðan eru hlutirnir seldir í smærri eða stærri skömmtum. Nánast alltaf neita pólitískir stjórnendur því að til standi að selja. Meira að segja þegar ríkisbankarnir voru einkavæddir var sagt í upphafi að einvörðungu stæði til að gera þá að hlutafélögum, hvað þá í tilfelli Pósts og Síma þar sem svarið var og sárt við lagt að aldeilis stæði ekki til að selja.
Notkun hugtaksins einkavæðing er þarna á gráu svæði. Nær væri sennilega að tala um markaðsvæðingu eða einfaldlega nota hugtökin á nákvæmari hátt. Tala um hvort til standi að gera Orkuveituna að hlutafélagi í þessu tilfelli og fylgja síðan spurningunni eftir með því að spyrja hvort síðan standi til að selja hlutina. Þannig hefði verið fróðlegt að heyra hvort Sjálfstæðisflokkurinn væri sammála Vinstrihreyfingunni grænu framboði um að ekki eigi að gera Orkuveituna að hlutafélagi, en það er afstaða, sem ég stóð í meiningu um að VG hefðu verið ein um áður en samkomulag náðist um það í R-listanum að gera Orkuveituna að sameignarfélagi.
Hitt dæmið úr fréttamennskunni sem ég vil tína til, lýtur strangt til tekið ekki að hugtakanotkun heldur öllu fremur afstöðu. Talsmaður auglýsingadeildar sjónvarps kemur fram í sjónvarpsfréttum og biðst afsökunar á því að bjórauglýsingum skuli hafa verið skotið inn í dagskrá Kastjóss þegar forseti Íslands var þar að ræða um fíkniefnavandann. Talsmaðurinn var spurður hvort þetta hefði raunverulega verið bjórauglýsing. Hann viðurkenndi heiðarlega að í sínum huga hefði svo verið þótt strangt til tekið væri ekki svo, því í agnarsmáu letri hefði komið fram, að bjórinn sem sýndur var, hefði verið óáfengur. Og þar liggur minn vandi, sagði talsmaður augslýsingadeildar, ég þyrfti að geta réttlætt bann við slíkri auglýsingu gagnvart viðskiptavininum, seljanda bjórsins. Þá saknaði ég að spurt væri um skyldur gagnvart áhorfendum. Ef það er nú svo, sem hverju barni má ljóst vera, að óprúttnir auglýsendur eru að skjóta sér framhjá lögum með því að auglýsa bjór en með einhverju sýndarmerki sem á að tákna að þetta sé óáfengur drykkur, eigum við þá ekki að eiga vörn í auglýsingasdeild RÚV, sem þegar allt kemur til alls viðurkennir að þetta sé plat? Væri ekki rétt að láta vafann hvíla okkar megin og  láta bjórframleiðandann sækja rétt sinn fyrir dómi. Hvers vegna þröngva áhorfandanum til slíkra verka, samanber baráttu Árna Guðmundssonar, æskulýðs- og tómstundafulltrúa í Hafnarfirði, o.fl. sbr. umfjöllun hér á síðunni, hér.
Til að kóróna allt saman var okkur sagt að það versta við þessa uppákomu hefði verið hvenær auglýsingunni hefði verið skotið inn í dagskrána, það er fíkniefnaumræðu með forseta Íslands. Þetta hefði verið ókurteisi gagnvart honum. Vissulega var það svo, en fyrst og fremst var þetta rangt gagnvart áhorfendum og lögbrot í ofanálag. Síðan veit ég ekki til þess að heimilt sé að rjúfa fréttaþátt með auglýsingum.